ولنتاین!

روز ولنتاین

این مقاله ای درباره ی عشق است. بله! درست خواندید. قرار است با هم در سطر سطرِ این نوشته به عشق و ریشه های عشق برسیم. عشق جلوه های زیاد و صورت های گوناگونی دارد و یکی از بارزترین جلوه های عشق جشن ولنتاین است٫ مراسمی بزرگ و دلنشین که عشق را گرامی می دارد. اما با اینکه سال هاست نام این جشن را می شنویم و نمادهای این مراسم را می بینیم، از تاریخچه ی واقعی ولنتاین و نیز از ورود ولنتاین به ایران چیزی نمی دانیم.

تاریخچه ی واقعی ولنتاین

جمله ای را سال ها پیش از استاد بزرگی شنیدم. او می گفت هر مناسبتی در جهان تاریخ و گذشته ای دارد و تاریخ، ریشه های هر مناسبت است. تاریخچه ی واقعی ولنتاین یعنی شناخت ریشه های این مراسم و برای شناخت درست این ریشه باید سفری در زمان داشته باشیم٫ به روزهای بسیار دور٫ آن روزهایی که رنگ و بوی افسانه دارد.

امپراطور روم بر این باور بود که مردان جنگجوی مجرد بهتر می جنگند. او می گفت که جنگجویان مجرد به دلیل عدم وابستگی های خانوادگی همه ی هوش و حواس خودشان را در زمان جنگ به کار می گیرند و در نتیجه کشور به پیروزی های بیشتر و بزرگتری خواهد رسید. همه ی اینها باعث شد تا در نهایت پادشاه ازدواج را برای سربازان ممنوع اعلام کند تا زمانی که کشیشی به نام والنتین٫ که عشق و قدرت عشق را می شناخت، سربازان جنگجو را به عقد دختران دلخواهشان در می آورد.

هنگامی که امپراطور روم از ازدواج سربازان و خیانت والنتین باخبر می شود والنتین را زندانی می کند و سرانجام والنتین در روز 14 فوریه اعدام می شود. جالب است بدانید که در برخی منابع آمده است که کشیش والنتین عاشق دختر زندانبانش می شود. والنتین پیش از مرگ کارتی برای او فرستاد و بر روی کارت نوشت: از طرف والنتین تو.

و این چنین بود که 14 فوریه روزی ماندگار در فرهنگ مسیحیت شد و روزی برای بزرگداشت و تکریم عشق و دوست داشتن. این روز در فرهنگ مسیحیت جایگاه ویژه ای داشته و دارد. به همین مناسب هر سال در 14 فوریه مراسم بزرگ جشن ولنتاین٫ روز عشق یا روز عشاق برگزار می شود.

ولنتاین در گذر زمان

 حال که ریشه و تاریخچه ی واقعی ولنتاین را دانستیم بیاید ببینیم که ولنتاین در گذر زمان چه بوده و چه شده است. کلید واژه ی اصلی ولنتاین عشق است و این کلید واژه را در تمام این سال های دور و دراز حفظ کرده است. هزاران عاشق در تمام این سال ها روز عشق را گرامی داشته اند. اما ولنتاین در گذر زمان دستخوش تغییرات کوچک و بزرگی شده است.

شاید یکی از مهم ترین تغییرات ولنتاین در گذر زمان این باشد که این مراسم به مرور بزرگتر و گسترده تر شد. همان طور که پیش تر نیز اشاره کردیم، این مراسم در فرهنگ مسیحیت ریشه دارد اما عشق چنان قدرت بزرگی دارد که می تواند مرزها را درنوردد و این چنین بود که عشق از مرزها گذشت و خودش را به همه جا رساند. روز ولنتاین آن قدر بزرگ و گسترده شد که حالا نقطه نقطه ی جهان این روز را می شناسند. شاید اگر همان شب دوربینی بر فراز کره ی زمین قرار گیرد، زمین را سرشار از قلب های قرمز و پر شور ببیند.

از دیگر تغییرات ولنتاین در گذر زمان می توان به هدیه های مخصوص این روز اشاره نمود. یادتان هست چند سطر بالاتر گفتیم که کشیش والنتین پیش از مرگ برای دختر زندانبانش، کارتی فرستاد؟ در گذشته، عشاق با فرستادن کارت های تبریک عاشقانه این روز را به یکدیگر تبریک می گفتند و عشق را گرامی می داشتند. اما امروزه انواع و اقسام هدیه های عاشقانه آمده است. از خرس های کوچک و بزرگ قرمز بگیرید تا شکلات ها و بادکنک ها و وسایل تزئینی زیبا.

ورود ولنتاین به ایران

شاید برخی فکر کنند که ولنتاین محصول همین سال های اخیر است و چند سال بیشتر نیست که به ایران آمده است. اما باید بگوییم که نه! این رشته سر دراز دارد. ورود ولنتاین به ایران سال ها پیش اتفاق افتاد و این اتفاقی عاشقانه بود.

حتما ناصرالدین شاه را می شناسید. ناصرالدین شاه ویژگی ها و خصلت ها زیادی داشته و علاقه مندی های بسیاری داشته است. دو موردی که این شاه قاجار بسیار دوست داشته سفر کردن و ماجراهای عشق و عاشقی بوده است. اتفاقا همین سفر و عشق دست به دست هم می دهند و باعث ورود ولنتاین به ایران می شوند.

می گویند ناصرالدین شاه در یکی از سفرهایش به فرنگ، همسر سوگلی اش به نام انیس الدوله را همراه خود نمی برد و به اصطلاح مجردی به سفر می رود. سفر شاه به فرنگ مصادف بوده با مراسم جشن ولنتاین. شاه از این مراسم پر از عشق و قصه ی این روز بزرگ خوشش می آید. یکی از چیزهایی که توجه ناصرالدین شاه را جلب می کند، هدیه های مخصوص این روز است. برای همین ناصرالدین شاه یک کارت تبریک عاشقانه و یک بلیط تئاتر برای همسر خود می فرستد. این کارت عاشقانه ی ناصرالدین شاه در یکی از موزه های ایران نگهداری می شود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید ناصرالدین روی کارت تبریک عاشقانه اش چه نوشته بود. او برای انیس الدوله نوشت: «خاطرمان به شما سخت مشغول است».

هر چند ورود ولنتاین به ایران در روزگار قاجار اتفاق افتاد اما زمان بسیاری لازم بود تا این مراسم در ایران فراگیر شود. می توان گفت که از دهه ی 80 این جشن کم کم جای خود را در بین ایرانیان باز کرد. سال هاست که از نیمه ی بهمن تا روز 14 فوریه یا همان 25 بهمن، بسیاری از فروشگاه ها تزئینات ولنتاینی خود را آغاز می کنند و عشاق در تدارک خریدن هدیه هایی برای یکدیگر هستند. در این روزها شهر رنگ و بوی عشق و دوستی می گیرد.

عشق مفهومی عمیق، گسترده و مقدس است و برای همین چه خوب است اگر قدر عشق را بدانیم. حضور چنین روزهایی در تقویم، عشق و دوست داشتن را به ما یادآوری می کند. و یادآوری عشق همیشه زیباست.

ای عشق همه بهانه از توست   من خامُشم این ترانه از توست